Podbiał jest jednym z pierwszych kwiatów pojawiających się wiosną. Trudno przegapić intensywnie żółte oczka wyrastające na bezlistnej łodyżce. Pojawiają się jeszcze przed rozwojem liści i rozweselają bure trawniki i pobocza. Traktowany jak chwast jest jednak cennym surowcem leczniczym stosowanym przy uporczywym kaszlu.
Podbiał rośnie na całej półkuli północnej. Upodobał sobie gliniastą ziemię. Rośnie w wilgotnych miejscach – nad brzegami wód, na skraju lasów. Często można go spotkać na pogorzeliskach i nasypach kolejowych.
Surowce lecznicze
Zbieramy przede wszystkim liście – duże, sercowate, nierówno ząbkowane – od czerwca do sierpnia; młode, ale dobrze wyrośnięte, bez ogonków. Suszymy w cieniu i przewiewie, rozłożone cienką warstwą.
Można zbierać również kwiaty. Zrywamy rozkwitające koszyczki bez szypułek i szybko suszymy w temperaturze do 40 *C
Związki czynne
Liście podbiału zawierają min. śluz (do 8%), garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy, fitosterol, sole mineralne bogate w cynk.
W kwiatach znajduje się mniej śluzu i związków gorczycowych, a za to więcej olejku eterycznego i flawonoidów niż liście.
Podbiał zawiera też wapń, siarkę i żelazo.
Działanie i zastosowanie
Ze względu na obecność śluzów odwary z podbiału powlekają błony śluzowe jamy ustnej i gardła, oraz zmniejszają ich podrażnienie. Poprzez rozrzedzenie zalegającej wydzieliny oraz pobudzenie ruchów nabłonka wyzwalają odruch wykrztuśny. Flawonoidy łagodnie obniżają napięcie mięśni gładkich górnych dróg oddechowych i oskrzeli oraz ułatwiają odkrztuszanie. Natomiast garbniki działają przeciwzapalnie i ściągająco.
Kwiaty podbiału mają lepsze działanie wykrztuśne, a liście powlekające i ściągające.
Odwar z liści lub kwiatów stosujemy w chorobach górnych dróg oddechowych – suchy kaszel, trudności w odkrztuszaniu, chrypka, ból gardła, zapalenie gardła i oskrzeli.
Zewnętrznie świeże zioło, sok, lub napar ma zastosowanie do okładów na trudno gojące się rany, wypryski, ropnie, krwiaki, opuchlizny po kontuzjach. Natomiast odwar z kwiatów pomaga w łojotokowym zapaleniu skóry, stanach zapalnych skóry, oraz oparzeniach słonecznych I i II stopnia.
Przetwory
Odwar
1 łyżkę liści zalać 1-1 1/2 szklanki ciepłej wody i ogrzewać do wrzenia. Gotować powoli pod przykryciem 3 minuty. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić 1/4 do 1/3 szklanki 3-5 razy dziennie miedzy posiłkami przy kaszlu. Ten sam odwar stosujemy zewnętrznie do okładów na skórę przy siniakach, stłuczeniach i zaczerwienieniu.
Źródło: „Rośliny lecznicze…” A. Ożarowski, W. Jaroniewski
Obraz Manfred Richter z Pixabay
natura i ja 