Pięciornik gęsi (Potentilla anserina ), w wielu regionach Polski zwany srebrnikiem, jest rośliną bardzo często występującą na łąkach, pastwiskach, poboczach dróg, a nawet podwórkach. Od wyglądu liści nazwano ziele srebrnikiem, natomiast nazwa gęsie ziele, lub gęsia trawa wzięła się stąd, że często porasta gęsie pastwiska.
W ukorzenionych węzłach licznych rozłogów liście, pokryte od spodu srebrzystymi włoskami, tworzą rozety z których wyrastają pojedyncze, żółte kwiatki na długich łodyżkach. Kwitnie od maja do sierpnia.
Surowce lecznicze
Do celów leczniczych zbieramy jesienią kłącza roślin starszych, odcinamy części nadziemne i drobne korzonki. Szybko myjemy i suszymy w temp. poniżej 60°C.
Związki czynne
Kłącze zawiera do 23% garbników, kwasy organiczne, substancje żywicowe, oraz sole mineralne.
DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE
Garbniki zawarte w kłączu pięciornika działają ściągająco, zapobiegając przenikaniu wody przez ściany jelit i rozrzedzeniu treści jelitowej. Tym samym hamują biegunkę nie dopuszczając do odwodnienia. Jednocześnie wodne wyciągi z kłącza pięciornika działają bakteriobójczo, hamują rozwój drożdżaków i drobnoustrojów chorobotwórczych, przeciwdziałają drobnym krwawieniom w układzie pokarmowym, oraz zmniejszają stan zapalny błony śluzowej.
Zewnętrzne stosowanie wyciągów wykazuje to samo działanie.
Przetwory
Odwar z kłącza pięciornika
1 łyżkę rozdrobnionych kłączy zalać 1-1,5 szklanki zimnej wody i łagodnie gotować pod przykryciem 5 minut. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić po 2 łyżki do 1/4 szklanki 2-3razy dziennie przy w/w chorobach przewodu pokarmowego. Zewnętrznie stosuje się 1-2 łyżki odwaru na szklankę ciepłej wody kilka razy dziennie. Do irygacji (w zapaleniu pochwy) oraz lewatyw rozcieńczyć równą ilością wody o temperaturze ludzkiego ciała.
Zioła przeciwbiegunkowe
Zmieszać po 10 g:
- rozdrobnione kłącza pięciornika
- liście mięty pieprzowej
- liście orzecha włoskiego
- kwiaty wiązówki
- kwiaty arniki
1 łyżkę mieszanki zalać 1 szklanką zimnej wody i odstawić na 1 godzinę. Po tym czasie gotować powoli pod przykryciem 5-7 minut i odstawić na 15 min. Przecedzić. Pic porcjami 2-3 szklanki odwaru przez cały dzień.
Balsam przeciw odleżynom
Tubkę maści Tormentiol zmieszać ze 100 g oleju nagietkowego lub dziurawcowego, dodać szczyptę tlenku cynku oraz zawartość 5 kapsułek wit. A+E. Starannie wymieszać i stosować do smarowania odleżyn, lekkich oparzeń, wyprysków, zaczerwienienia skóry i otarć naskórka.
Tormentiol jest maścią zawierająca min. wyciąg z pięciornika. Przyspiesza gojenie się ran.
Źródło: „Rośliny lecznicze” A. Ożarowski, W. Jaroniewski
natura i ja 