Lecznicze właściwości dziurawca znane są od lat. Już Paracelsus uważał, że nie ma drugiego tak skutecznego leku. Jego nazwa pochodzi stąd, że na liściach znajdują się małe punkciki, które wyglądają jak dziurki. To właśnie w nich gromadzi się leczniczy, aromatyczny olejek.
Nazywany jest również „świętojańskim zielem” – ponieważ po raz pierwszy kwitnie około 24 czerwca (św. Jana), oraz „krewką Matki Boskiej” – żółte kwiatki roztarte w palcach wydzielają jaskrawoczerwony sok.
Dziurawiec zwyczajny – olejek do twarzy i ciała
Dawniej dziurawiec uważano za zioło chroniące przed czarami i urokami. Legenda głosi, że to diabeł zapamiętale dziurawi ziołowe listki zazdroszcząc mu potężnej leczniczej siły. Nad oknami wieszano bukiety dziurawca wierząc, że ochroni dom przed uderzeniem pioruna, natomiast okadzanie dymem z palonego ziela chroniło przed wszelkimi nieszczęściami.
Dziurawiec jest byliną pospolicie występującą w całej Europie, Azji i północnej Afryce. Ma sztywną łodygę, osiągającą do 60 cm wysokości, w części szczytowej silnie rozgałęzioną. Liście bezogonkowe, eliptyczne lub lancetowate, długie do 3 cm. Jak już wspominałam, listki oglądane pod światło ukazują maleńkie jaśniejsze punkciki. Promieniste, żółte kwiaty dziurawca mają wielkość ok. 3 cm i są zebrane w szczytowe baldachogrona. Owocem jest trzyklapowa torebka, która zawiera liczne drobne ciemnobrunatne nasiona.
Herbatka ziołowa – dziurawiec zwyczajny
Surowce lecznicze
Do celów leczniczych zbieramy świeżo rozkwitające, dobrze ulistnione górne części łodyg, długości do 25 cm (odrzucamy zdrewniałe części). Należy je szybko wysuszyć w miejscach zacienionych i przewiewnych.
Związki czynne
Ziele dziurawca zawiera czerwony barwnik – hiperycynę, garbniki katechinowe, mające własności witaminy P, flawonoidy, olejki eteryczne, kwasy wielofenolowe, cholinę, fitosterole, pektyny, węglowodany i sole mineralne.
Działanie i zastosowanie
Wielokierunkowe działanie dziurawca uwarunkowane jest obecnością wielu rozmaitych składników. Wyciągi wodne działają ściągająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego, przeciwzapalnie, hamująco na drobne krwawienia oraz uszczelniająco na ściany włośniczek ( tak działają garbniki mające własności witaminy P) . Ponadto działają żółciopędnie, rozkurczowo i przeciwdziałają tworzeniu się kamieni żółciowych.
Flawonoidy działają moczopędnie co ułatwia usuwanie a organizmu szkodliwych produktów przemiany materii i przeciwdziała tworzeniu się kamieni moczowych.
Wyciągi wodne z dziurawca działają również bakteriobójczo, oraz uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy.
Dziurawiec wykazuje słabe działanie przeciwnowotworowe i może być stosowany jedynie pomocniczo.
Długie stosowanie preparatów z dziurawca powoduje uczulenie na promienie słoneczne co skutkuje oparzeniami skóry.
Przetwory
Napar
2 łyżki ziela zalać w termosie 2 1/2 szklanki wrzącej wody, przykryć i zostawić na 1 godzinę. Pić 1/2 – 2/3 szklanki 2-3 razy dziennie. Po jedzeniu jako środek rozkurczowy, a na 60 minut przed posiłkiem jako pobudzający wydzielanie soków trawiennych, żółciopędny i moczopędny. Ten sam napar można stosować zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła oraz do okładów na oparzenia, uszkodzenia naskórka, wybroczyny i świąd skóry.
Olej dziurawcowy
25 g świeżych kwiatów dziurawca zwilżyć łyżeczką spirytusu lub wódki i zalać 100 g oleju roślinnego. ogrzewać 2-3 dni po kilka godzin na parze, często mieszając, aż kwiaty będą kruche, a płyn stanie się czerwony. Przecedzić przez płótno i wycisnąć. Przechowywać w lodówce. Stosować zewnętrznie w oparzeniach, ranach, owrzodzeniach i przy bielactwie. W ostatnim przypadku smarować tylko jasne plamy na skórze.
Źródło: „Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie” – A. Ożarowski, W. Jaroniewski
natura i ja 