Gwiazdnica pospolita (Stellaria media) jest jednoroczną roślinką z rodziny goździkowatych. Niska, ścieląca się po ziemi, tworzy zwarte kępy. Jej listki są drobne, jajowate i ostro zakończone, a kwiaty białe i niepozorne.
Gwiazdnica ma w sobie niesamowitą energię życiową, która pozwala ukorzenić się łodyżkom niemal natychmiast po dotknięciu gleby. Może kwitnąć praktycznie przez cały rok, nawet pod śniegiem, pod warunkiem, że mrozy nie są zbyt silne. Jeśli nie ma owadów, które mogłyby ja zapylić, kwiaty robią to samodzielnie, wykrzywiając słupki, by dotknęły przewodów pyłkowych. Z tego powodu jest zmorą ogrodników – bardzo trudno ja wyplenić.
Jej siła świadczy jednak na jej korzyść. Zimą i wiosną stanowi pożywienie dla zwierząt, a i ludzie nie stronili od niej na przednówku, ponieważ jest cennym źródłem witamin i minerałów. W medycynie ludowej stosowana była jako roślina oczyszczająca i wzmacniająca organizm. Napar z gwiazdnicy łagodził również skutki przepicia. W średniowieczu preparatami z gwiazdnicy leczono choroby skóry. Napary i odwary były cenionymi lekami moczopędnymi i przeciwkrwotocznymi. Plemiona Ameryki Północnej kompresami ze świeżego, rozgniecionego ziela leczyli min. obrzęki i dolegliwości wątroby. Natomiast ksiądz Sebastian Kneipp, znany naturoterapeuta, polecał gwiazdnicę jako doskonały środek wykrztuśny.
Surowce lecznicze
Do celów leczniczych zbieramy pęczkami całą roślinkę, przez cały czas gdy nie ma mrozów. Nasiona bardzo łatwo kiełkują, nawet w skrzynkach. Można mieć więc stały dostęp do świeżego ziela.
Związki czynne
Gwiazdnica zawiera kilka razy więcej wapnia, potasu, magnezu i żelaza niż sałata. Posiada też dużą ilość witamin A i C, witaminy B1, B2 i B3, E, PP, selen, śluzy, saponiny, flawonoidy, znaczne ilości beta-karotenu, fosfor, cynk, jod, kwas krzemowy i gamma-linolenowy.
Działanie i zastosowanie
W medycynie ludowej gwiazdnica jest stosowana przy kaszlu, astmie i schorzeniach płuc. Pomaga przy zaparciach, dolegliwościach wątroby, zaczerwienionych oczach, reumatyzmie i chorobach pęcherza. Roślina posiada właściwości ochładzające, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Ponadto oczyszcza i wzmacnia organizm.
Zewnętrznie stosujemy przy wypryskach, ranach, oparzeniach i innych dolegliwościach skórnych. Okłady z zaparzonego ziela pomagają przy bólach reumatycznych, zapaleniu korzonków i naciągnięciu ścięgien. Mocny odwar z ziela jest skuteczny nawet przy silnych bólach barków, ramion i nóg. Zmiażdżone świeże ziele stosowane do okładów wyciąga toksyny z organizmu. Okłady takie są skuteczne przy wielu schorzeniach dermatologicznych np: łuszczyca, stany zapalne skóry.
Ze względu na zawartość kwasu gamma-linolenowego (GLA), który jest jedną z pochodnych kwasów tłuszczowych Omega-6, gwiazdnicę zaleca się w artretyzmie, przy zaburzeniach hormonalnych, oraz chorobach skóry.
Prowadzone obecnie badania udowodniły, że odwar z ziela gwiazdnicy pomaga kontrolować wagę poprzez usprawnienie procesów przemiany materii.
Przepisy
Herbatka z ziela gwiazdnicy
1 łyżkę świeżego ziela zalać szklanką wrzątku, odstawić pod przykryciem na 20 minut, przecedzić. Pić po 1 szklance 3 razy dziennie podczas kuracji oczyszczających. Działa również przeciwmiażdżycowo.
Odwar
2 łyżki ziela zalać 2 szklankami ciepłej wody. Ogrzewać do wrzenia i gotować na wolnym ogniu pod przykryciem 5 minut. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić po 1/2 szklanki 3 razy dziennie. Wspomaga kurację odchudzającą.
Okład na wątrobę
Zmiażdżyć 3 garście świeżego ziela gwiazdnicy i obłożyć nim brzuch w okolicy wątroby, bezpośrednio na skórę. Trzymać przez 30 minut, powtarzać 2 razy dziennie.
W kuchni
Młode ziele gwiazdnicy ma delikatny, odświeżający smak i nadaje się do spożycia zarówno na surowo jak i gotowane (np. jak szpinak).
Kosmetyka
Wodny wyciąg i sok z gwiazdnicy łagodzi objawy trądziku różowatego, zmiękcza naskórek i wągry, ułatwia oczyszczanie porów. Podnosi wilgotność skóry, poprawia jej elastyczność i uszczelnia naczynia krwionośne. Zmniejsza wydzielanie łoju.
Trochę magii
Plemiona Ameryki Północnej uważali gwiazdnicę za roślinę czarodziejską, która dodaje sił i odwagi. Jedli więc jej listki przed walką i zabierali na pole bitwy.
W Europie wkładano do kołysek kwiaty gwiazdnicy, co miało chronić przed rzucawką porodową, a za pomocą specjalnej maści z dodatkiem gwiazdnicy wypędzano diabła z opętanych.
Źródła: „Medycyna dawna i współczesna” dr Henryk Różański, „Natura i ty„
natura i ja 