Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) jest jednoroczną rośliną z rodziny astrowatych. Kwitnie od kwietnia do września. Jej piękne pomarańczowe lub żółte kwiaty są ozdobą nie tylko ogrodów. Płatki nagietka można np. dodawać do sałatek lub barwić nimi masło.
Surowce lecznicze
Do celów leczniczych zbieramy całe ziele z kwiatami o pomarańczowym zabarwieniu. Z kwiatów wyskubujemy płatki i suszymy w cieniu i przewiewie.
Związki czynne
Nagietek należy do roślin o najbogatszym składzie substancji czynnych. Kwiaty zawierają saponiny, karotenoidy, flawonoidy, związki śluzowe i goryczowe, kwasy organiczne, fitosterole, magnez mangan i witaminę C.
Olej z nagietka – Ukraińskie Kosmetyki
Działanie i zastosowanie
Nagietek wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne, wiruso- i grzybobójcze, przede wszystkim ze względu na obecność karotenoidów i trójterpenów. Karotenoidy odpowiedzialne są również za prawidłowe funkcjonowanie błony śluzowej i skóry – przeciwdziałają nadmiernemu łuszczeniu, przyspieszają zabliźnianie się ran, a także chronią przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Badania naukowe dowodzą, że przetwory z nagietka w pewnym stopniu zapobiegają nowotworom – nie dopuszczają do rakowacenia czynnych wrzodów żołądka i jelit.
Nagietek podany doustnie może wywołać miesiączkę, a także złagodzić jej objawy, co związane jest z jego działaniem rozkurczowym.
Przetwory z nagietka pobudzają układ immunologiczny do walki z mikroorganizmami chorobotwórczymi i tym samym skutecznie bronią przed zakażeniem.
Nagietek pobudza wytwarzanie żółci, działa lekko moczopędnie i napotnie dzięki czemu pomaga organizmowi pozbyć się szkodliwych produktów przemiany materii.
Wykryte w nagietku saponiny trójterpenowe mają budowę zbliżoną do saponin żeńszenia syberyjskiego, aralii mandżurskiej oraz eleuterokoka, czyli roślin wykorzystywanych w medycynie Dalekiego Wschodu.
Podstawowe związki czynne zawarte w nagietku nie rozpuszczają się wodzie. najlepiej stosować wyciągi alkoholowe i olejowe. Podajemy je w różnych problemach skórnych – od uszkodzeń tj. rany i wrzody, po żylaki, oparzenia i odmrożenia.
Wewnętrznie przetwory z nagietka stosujemy w nieżycie żołądka i jelit, wrzodach żołądka i dwunastnicy, oraz wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Dobrze działają przy problemach z drogami żółciowymi, wątrobą, zaburzeniu miesiączkowania oraz klimakterium.
Balsam myjący nagietek z pomarańczą i rokitnikiem – NATURAL SECRETS
Przetwory
Nalewka
2 garść świeżych kwiatów zalać 1 litrem wódki. Odstawić na 14 dni w ciepłe miejsce.
Stosujemy do dezynfekcji skaleczeń, ran, płukania gardła przy anginie.
Olejek*
Świeże płatki nagietka drobno posiekać, zwilżyć spirytusem i zalać rafinowanym olejem o temp. 80*C. Trzymać 5 godzin w piekarniku rozgrzanym do tem.p. 50*C. i przefiltrować. Następnego dnia przelać ostrożnie do innego szklanego naczynia, uważając aby nie przedostały się odrobinki roślin. W kolejnym dniu powtórzyć proces filtracji.
Macerację można również przeprowadzić bez podgrzewania. Używamy wtedy suszonych płatków, które trzymamy w oleju dwa tygodnie, codziennie potrząsając naczyniem.
Mądrości św. Hildegardy
Otrucie
„Człowiek, który zje lub wypije truciznę (…), powinien ugotować nagietek w wodzie, odcisnąć ją, zaś ciepłe ziele położyć na żołądku. Rozmiękczy ono truciznę, która opuści tego człowieka, bowiem chłód nagietka i jego duża moc rozpuszcza truciznę. Jednak niech ten sam człowiek wkrótce podgrzeje dobre wino, włoży do niego obfitą ilość nagietka, po czym ponownie podgrzeje z nim ten napój. A jako że spożył truciznę, powinien wypić to letnie wino, a pozbędzie się trucizny drogą wymiotów lub z pianą, czyli ze śliną, bowiem dobre siły nagietka wymieszane z ciepłem wina prowadzą do zwymiotowania trucizny”
Źródło: Physica – Uzdrawiające dzieło stworzenia – św. Hildegarda z Bingen
*Przepis ze strony „Ziołowa wyspa”
Źródło: „Rośliny lecznicze” A. Ożarowski, W. Jaroniewski
natura i ja 